تمدن اسلامی،ظرفیت ها و آسیب شناسی آن(۲)

ادامه تمدن اسلامی

بدین معنا که در قیامت و روز حسابرسی خداوند هر گز غیر مسلمانی را بر مسلمانان ارجح نخواهد  داد

یکی از ظرافت هایی که دین ستیزان ایجاد شبهه می کنن چگونگی گسترش تمدن اسلامی و بسط اسلام ی در بلاد دیگر است .

مدعا اینست که مثلا اسلام با شمشیر و زور بر ایرانیان تحمیل شد.نگارنده با دلایل متقنی این ادعا را مردود می دانم

اینکه اعراب حسب شرایطی که قبلا گفته شد به کشور گشایی رایج بشر روی اوردند البته با ایجاد مقدماتی که کشور مقصد هم زمینه ساز بوده یک واقعیت تاریخی است لکن اینکه دین را به زور تحمیل کرده اند پذیرفتنی نیست به دلایل زیر

۱.رویکرد مسلمین حسب سیره رسول الله ص سبکی مدرن و روشنفکرانه نسبت به انچه معمول بود تلقی میشود

چه انکه اسلام بعد از مغلوب کردن قوم مقصد خلاف انچه دیگران می کردند،حرب و زور را در اخرین مرحله قرار داد

ابتدا مغلوبین مجاز بودند با دو جمله شهادتین(لا اله الا الله و .)اسلام اورند و همه چیز بر انها مباح بماند و با توجه به عدم فهم عربی ،عدم بیانش خلاف عقل بنظر می رسد

در صورت عدم پذیرش با قبول خراج جهت تامین امنیت به مسلک خود باقی بمانند

در مرحله سوم اگر ایندپ را نمی پذیرفتند محارب بودند که طبیعی است با محارب قاطعیت و خشونت بکار رود .تا انزمان و حتی بعدها چنین ازادی عملی در بین مغلوبین وجود نداشت

۲.مسلمین در حمله به ایران سه چیز را با خود اوردند دین،خط و زبان

اتفاقا زبان را تا حدی تحمیل کردند

چگونه است که بعد ۲۰۰سال که استقلال نسبی برای ایرانیان حاصل شد زبان را ازادانه به فارسی برگرداندند لکن دین و خط را چون هدیه ای ارزشمند حفظ نمودند؟

این تغییر زبان و عدم تغییر دین و خط به دوران پیش از اسلام نشان می دهد این دو نسبت به انچه ایرانیان قبل از اسلام داشته واجد مزایایی بوده که جاذبه لازم را ایجاد کرده است

توجه داشته باشیم موثرین این تغییرات امثال یعقوب لیث بوده اند که شدیدا حس وطن دوستی داشتند و با تسلط بر ایران و تعدی به خلفای بغداد که اجل مهلتش نداد بلافاصله زبان عربی را در امور رسمی لغو و زبان فارسی را زبان رسمی ایران اعلام کرد ولی هیچ گونه نشانی حتی میلی مبنی بر بازگشت خط و دین ایرانیان به قبل از اسلام دیده نشده است

برای آگاهی از مزیت اسلام نسبت به زرتشت باید به مقایسه این دو دوران پرداخت که موضوع سیاه مشق ما نیست در عین حال شاخص ترین آن وجه "عدالت اجتماعی" است که به گفته شهید مطهری "هدف ایجاد حکومت اسلامی ایجاد عدالت و قسط در جامعه است" اینکه تا چه اندازه موفق شود و عوامل مزاحم آن چیست مبحث جداگانه می طلبد

۳.اغلب سیره نویسان و محدثین شیعه و سنی ایرانی بودند اعم از نویسندگان صحاح سته اهل سنت و یا نویسندگان کتب اربعه شیعه چون شیخ صدوق،شیخ توسی و شیخ کلینی.

همچنین است مورخان بنامی چون طبری و زمخشری و.ایرانی هستند چنانکه مبدا صرف و نحو عربی نیز یک ایرانی است

چگونه اجباری است که علمایی موثر و نشر دهنده افکار اسلامی از دل جامعه ای که حس اجبار!دارد پرورش می دهد؟

۴.اندیشمندان معتقدند که اگر مکتب فکری،مذهبی توانست معتقدانی بیابد ،گسترش یابد و ماندگار شود یکی از رموزش سهله و سمحه است و این در مورد مکتب الهی اسلام هم صادق است وگرنه جنبش های اصیل ایرانی چونان بابک خرمدین که مروج مکتب مزدک و مانی بود ظهور کردند و بخش های عمده غربی ایران را تصرف کردند ضمن اینکه افکار به ظاهر ازاد اندیشی داشتند و شدیدا مروج جامعه بی طبقه بودند و حق مالکیت حتی در همسرداری را نفی می نمودند این امور هم جاذبه قوی برای طبقه ضعیف جامعه داشت و هم جاذبه درخوری در جوانان ایجاد میکرد لکن ماندگاری نداشت و با معدوم کردن رهبرانش آن افکار هم در تاریخ زایل شده از بین رفت

بنابراین اگر اسلام توانست نزد ایرانیان با وجود آلترناتیوهای داخلی، مقبولیت یابد جاذبه ای فراتر از ملیت و یا افکار بشرساز داشته است

۵.اغلب مورخین وجود معابد زرتشتی را حتی تا چند قرن بعد از غلبه اعراب بر ایران تایید کرده اند

مضاف بر اینکه چه بسیار نام ها که در تاریخ سیصد سال بعد از تسلط مسلمین ثبت شده که نام فرد محمد پسر اردشیر می باشد که نشان میدهدتا انزمان پدر وی به سلک زرتشت باقی بوده است و این بیانگر اینست که اجبار چندانی در پذیرش دین وجود نداشته

حتی دین ستیزی چون شجاع الدین شفا اذعان می کند که تا یکصد و پنجاه سال بعد از ورود اسلام به ایران هیچ مسجدی بعنوان عبادتگاه مسلمین در اصفهان بنا نشده بود

از طرفی حسب دلایل پیش گفتار در باب حمله اعراب به ایران و به علت عدم رسوخ روح معنوی اسلام در تازه مسلمانان مهاجم هدف انها دست آوری غنایم بیشتر و خراج گیری دایم از غیر مسلمین است لذاست که مهاجمین چندان تمایلی برای پذیرش دین اسلام توسط ایرانیان وجود نداشته تا پرداخت خراج دایم از جانب انها تضمین شود و هدف مادی اعراب مهاجم تکمیل گردد

۶.در مقایسه بین گرایش به اسلام در شرق دور(مای و اندونزی و.) ،که در انجا اجباری در کار نبود و صرفا با رفتار درست بازرگانان مسلمان جاذبه لازم فراهم شد با دیگر بلادی متصرفه ،منطقا باید اذعان داشت که اسلام ناب و اصیل، واجد چنان جاذبه ای که چندان به جبر و خشونت نیاز نبوده 

به گونه ای که ذکر شده در بحبوحه جنگ نهاوند ،قبل از شروع جنگ نهایی ۴۰۰۰نفر از سپاه ایران داوطلبانه به مسلمین پیوستند

بدیهی است انچه مورخان از برخوردهای خشن اعراب ذکر می کنند بخشی متعلق به حملات پراکنده ی اعراب همسایه ایران بوده که بدون هماهنگی با مرکز خلافت هر از چندی انجام میشده و ضعف و عدم اقبال داخلی شاهان ساسانی در چنین دستبردها تاثیر عمده داشته و بخشی نیز طبیعت جنگ نظامی و کشورگشایی است که خشونت و تندی ذات و التزام با آنست

فهم هرمنوتیکی از دین

واژه ی کلیذی:«الینگی »،دردی نهفته

تمدن اسلامی،ظرفیت ها و آسیب شناسی آن(۲)